Skáldsagan Landnáma

Stærsti áhrifavaldur í eignaupptöku ríkisins, sem er að ganga fram þessi misserin, er Landnáma. Með Geitlandsdómi setti Hæstiréttur traust sitt og vægi á þessa bók. Að fullkominn eignarréttur verði vart sannaður nema að hægt sé að rekja það í Landnámu hver mörk jarðarinnar voru.

Slík krafa um að sanna eignarsögu aftur í tímann um rúm þúsund ár er með fádæmum. Auk þess eru fræðimenn í fornritum almennt á þeirri skoðun að Landnáma sé ekki áreiðanleg heimild. Það er því sérkennilegt hjólfar sem dómarar Hæstaréttar eru fastir í að virða hana meira en fjögur hundruð ára eignarsögu.

Stafafell í Lóni er skýrt afmörkuð heild sem í hundruðir ára hefur verið talin ná að vatnaskilum Nesja, Fljótsdals og Álftafjarðar. Héraðsdómur taldi það eðlilega "væntingu" núverandi landeigenda byggt á öllum gögnum að þeir ættu fullkominn eignarrétt. Jörðin var keypt af ríkinu 1913 og því er ríkið að ætla sér að fá frítt til baka það sem það seldi.

Það er í hæsta máta óeðlilegt að búa við réttarfar eins og varð í niðurstöðu Hæstaréttar. Það er gert að meginmáli að óljóst sé um landnám, byggt á skáldsögunni Landnámu. Um miðja 17 öld segir Brynjólfur biskup Sveinsson að Kollumúli og Víðidalur séu eign Stafafells, sem Hæstiréttur hefur nú dæmt aftur til ríkisins.

Það er von landeigenda að Mannréttindadómstóllinn í Strassburg leggji meira upp úr þinglýstum skjölum um sölu ríkisins og hina löngu eignarsögu, sem engin hefur véfengt, heldur en þjóðrembu og fornum sögnum af ferðum með kvígur og tendrun elda.

Fundað um þjóðlendumál

Athugasemdir

[Marinó Már Marinósson, 10.2.2008 kl. 22:56]

Vonandi vinnið þið þetta mál. 

[Þorsteinn Sverrisson, 10.2.2008 kl. 23:08]

Landnáma er skrifuð ca 300 árum eftir landnám. Eins og við ættum í dag að skrifa niður landamerki árið 1700-1800 eftir munnmælum!!!

Það er mjög hrollvekjandi þegar yfirvöld koma svona fram. Kannski er lýðræðislegt stjórnarfar byggt á markaðshagkerfi og eignarrétti alls ekki eins sjálfsagt og við höldum. Maður sér reyndar merki um vaxandi yfirgang ríkisins á fleiri sviðum.  Stofnunum fjölgar, lög verða flóknari, reglugerðir aukast, lengri boðleiðir, samtrygging embættismanna og  báknið er orðið svo stórt og flókið að lýðræðislega kjörnir fulltrúar geta ekki stjórnað því.

[Jón Valur Jensson, 11.2.2008 kl. 03:21]

Ég hef góða trú á Landnámu, enda voru heimildamenn hennar mun nær landnáminu en ritunartíminn gæti gefið til kynna. En sá pedantismi að ætlast til þess af henni að tilfæra landamörk nákvæmlega allt upp í fjöll og heiðar og nota þögn hennar um margt til að hafna og skáka skýrum lýsingum í þinglýstum eignaheimildum síðari alda, jafnvel í margra alda gömlum heimildum, vottfestum af mjög trúverðugum mönnum, eins og reyndin var með Stafafell, nær ekki nokkurri átt.

[Gunnlaugur B Ólafsson, 11.2.2008 kl. 10:56]

Takk fyrir athugasemdir piltar!

Veikleikar Landnámu sem heimildar fyrir dómara og lögspekinga liggja einkum í þrennu, trúi ég.

[Gunnlaugur B Ólafsson, 11.2.2008 kl. 11:04]

...frh.

     1. Langur tími frá landnámi til ritunar.

     2. Var endurrituð og breyttist í gegnum aldir.

     3. Höfundar voru einkum á Suðurlandi og Vesturlandi verður því að áætla að þekking á fjarlægari svæðum hafi verið takmörkuð.