Ég er og vil

Óréttlætið liggur í verðtryggingunni

Það hefur löngum verið siður Framsóknar að kaupa sér fylgi. Málefnin lenda þá ekki í forgrunni heldur að lofa fólki því að tryggja því pening. Stjórnmálaflokkur sem vill setja plástra á neysluhyggjuna. Tillaga um flata "niðurfærslu allra skulda" hljómar gott slagorð en er óábyrg stefna á tímum þar sem rætt er um hvort íslenskur efnahagur sé nélægt þjóðargjaldþroti.

Þeir sem að eru með mikil neyslulán þurfa að hagræða. Selja eitthvað af því sem keypt var í góðærinu. Sitthvað af slíku góssi er nú aftur selt úr landi. Brýnast er að vernda heimilin og tryggja að eignarhlutur fólks í húsnæði brenni ekki upp á báli verðtryggingar. Þar liggja dýrmætustu svitadroparnir.

Afnema þarf hækkanir verðtryggingar á húsnæðislánum frá því fyrir hrun. Lífeyrissjóðir þurfa líkt og lántakendur að taka á sig hluta af áhættu vegna vísitölubreytinga. Sparifjáreigendur, sem að var tryggður óskertur hlutur út úr hruninu, verða að sætta sig við að fjármagnstekjur verði skattlagðar til jafns við launatekjur.

Ríkið á ekki að afskrifa skuldir fólks sem getur borgað eða voru tilkomnar af ofneyslu góðæris. Því er greiðsluaðlögun, vaxtabætur og afskrift verðtryggingar besta lausnin. Leið jöfnuðar og réttlætis.

Lífeyrissjóðir ekki stikkfrí

Ekki hanna atburðarás!

Finnst að þetta eigi ekki að verða með þessum hætti. Össur hefur ekkert meira um það að segja en hver annar í flokknum, hver á að vera næsti formaður Samfylkingarinnar. Össur kom Ingibjörgu Sólrúnu í vandræði á sínum tíma með fljótfærnislegum yfirlýsingum um þátttöku hennar í starfi Samfylkingarinnar. Það varð til þess að hún þurfti að gefa eftir borgarstjórastólinn. Síðan vildi hann nýta vinsældir hennar með því að tilnefna hana sem forsætisráðherraefni, en kannaðist svo ekkert við forustuhlutverk hennar í yfirlýsingum daginn eftir. Fór svo í framboð gegn konunni sem hann hafði áður lýst sem hinum útvalda foringja.

Þó að ég hafi nýlega í mótmælum á Austurvelli gengið fram undir spjaldi sem á var ritað "Áfram Jóhanna", þá vil ég nú sjá algjöra endurnýjun og ferskleika í forustunni. Veit vel að Dagur B. Eggertsson hefur fengið mikla hvatningu í að gefa kost á sér til formanns. Það liggur fyrir að Jóhanna segist ekki ætla að gefa kost á sér í það embætti. Sú ákvörðun er skiljanleg. Höfum hreinar línur. Það leggst illa í mig að það séu örfáir einstaklingar að hanna einhverja atburðarás. Sporin hræða varðandi hugsanlegt hlutverk Össurar Skarphéðinssonar í þeim hrókeringum. Engin þörf er á að einhver taki að sér að vera yfirsiðameistari flokksins. 

Dagur taktu slaginn og skelltu þér til sunds. Lýstu yfir framboði áður en vatnið verður gruggugt.

Össur biðlar til Jóhönnu

Bestu þakkir og óskir

Manneskjan sem sýndi að félaghyggjuöflin geta sigrað í kosningum, aftur og aftur, hefur ákveðið að draga sig í hlé frá starfi í stjórnmálum. Hún hlýtur líka að hafa verið góð fyrirmynd fyrir konur. Að þær geti gegnt forystu og sigrað. Sama hversu margir nýir foringjar voru kallaðir til í liði mótherjanna, þeir höfðu ætíð of stutt sverð. Enginn sigraði snerpu og rökvísi hennar í sjónvarpskappræðum. Snerpuna sem hún finnur nú að er horfinn. Tankurinn sem var ætíð fullur af baráttuþreki er nú tómur.

Formannskjör er nú verkefni landsfundar. Ég hvet Dag B. Eggertsson að gefa kost á sér. Hann er ferskur og hugmyndaríkur, glaðbeittur og drenglyndur. Vissulega eru það sérstæðar aðstæður að hann sé ekki í prófkjörsslagnum í Reykjavík. Hann hefur sjálfsagt ætlað að landa fyrst afgerandi sigri í borginni. Hinsvegar teldi ég eðlilegt við þessar breyttu aðstæður að honum sé opnuð leið inn til að vera á lista flokksins. Hugsanlega getur kjörstjórn og frambjóðendur í prófkjörinu fundið ásættanlegar leiðir.

Þó Jóhanna Sigurðardóttir sé vinsæl og njóti mikils trausts, þá hefur hún lýst því að hún hafi ráðgert að hætta í stjórnmálum eftir þetta þing. Þó ekki væri nema vegna aldurs er ákvörðun hennar skiljanleg um að gefa ekki kost á sér til formennsku. Engar forsendur eru til staðar að fara að beita hana þrýstingi til að breyta þeirri ákvörðun. Flokkurinn býr yfir miklu mannavali og þar er Dagur fremstur meðal jafningja.

Þakklæti og góðar óskir um bata til Ingibjargar.

Ingibjörg Sólrún hættir

Borgó sigrar

Það var gaman að sjá hina miklu sómapilta úr Borgarholtsskóla ná að sigra Menntaskólann í Kópavogi. Óska þeim til hamingju. Skólinn virðist endurtekið síðustu ár vera með í toppbaráttunni. Sigur náðist gegn MA í undanúrslitum árið 2005. Í keppninni í kvöld var mikil spenna eins og oft á lokasprettinum.

68,2 % stuðningur við Ingibjörgu

Það er eðlilegt að stuðningur við formann sé eingöngu mældur meðal kjósenda Samfylkingarinnar. Þar fær Ingibjörg stuðning tæplega sjötíu prósent kjósenda. Það er fyllilega ásættanlegt fyrir hana í ljósi óvinsælda með fyrri ríkisstjórn og vegna mótframboðs til formanns.

Eins og ég hef áður skrifað þá væri hyggilegt fyrir Jón Baldvin að draga til baka framboð sitt til formanns svo hefndin verði ekki bæði óverðug útkoma í því kjöri og valinu á lista í Reykjavík. Jón væri sem þingmaður með yfirburðaþekkingu á Evrópumálumi.

Tæp 46% vilja hvorugan frambjóðandann

Kærleikar í Hafnarfirði

Í gærkvöldi var opið hús í Hafnarfirði með vonbiðlum í prófkjöri Samfylkingarinnar í Kraganum. Þetta var mjög notaleg stund, sem undirstrikaði að stemming liðsheildarinnar er mikilvægari, en hvort tiltekinn kandidat raðast í fyrsta eða annað sæti.

Mér finnst Hafnfirðingar ríkir að eiga notalegan miðbæ og hlýlegan bæjarbrag. Þetta var sólríkur og fagur dagur. Frambjóðendur áttu að koma með veitingar. Mætti með mitt uppáhalds rauðvínið og konfekt frá okkar alþjóðlega sukkulaðimeistara Hafliða Ragnarssyni í Mosfellsbakaríi..

Réttlæti og jöfnuð

Fyrir rúmum þrjátíu árum eignaðist fólk húsnæði með því að skuldirnar eyddust á báli verðbólgu. Árið 1979 er verðtryggingu komið á til að taka á þessari óeðlilegu tilfærslu eigna. Nú er vandamálið með öfugum formerkjum. Síðustu mánuði hefur verið mikil verðbólga og er verðtryggingin að éta upp eignarhluta fólks í íbúðarhúsnæði.

Hópurinn sem eignaðist húsnæði á auðveldan hátt gat lagt fyrir í sparnað í staðinn. Á sama tímabili var eignaskattur afnuminn. Tekjur af fjármagni eru einungis brot af því sem innheimt er af launatekjum. Samstaða hefur ríkt um að vernda sparífé landsmanna. Hér þurfa að verða eðlisbreytingar á skattakerfi þannig að fólk sem að leggur af dugnaði stærstan hluta tekna sinna í íbúðarhúsnæði sjái samt eignarhluta sinn í eigninni minnka á hverjum greiðsluseðli.

Það er sannfæring mín að Samfylkingin er á réttri leið með hugmyndum um greiðsluaðlögun og vaxtabætur. En hún þarf að vera meira afgerandi í að boða réttlátar eðlisbreytingar á skattkerfinu. Í prófkjöri Samfylkingarinnar í Kraganum er ég með slíkar áherslur. Eigendur húsnæðis geta ekki einir tekið á sig áhættu af verðlagsbreytingum. Hreinsa þarf af lánum þær viðbætur sem hafa lagst á höfuðstól í óðaverðbólgu síðustu mánaða.

Hækki skatta og tvöfaldi vaxtabætur

Hreinsunarstarf

Hugmyndafræði Sjálfstæðismanna gekk út á að breyta Íslandi í alþjóðlega skattaparadís. Hannes Hólmsteinn talaði iðulega á þeim nótum að slík þróun væri æskileg og myndi laða að erlent fjármagn. Engar hindranir á fjármagn og ósýnilegar hendur.

Margt bendir til að íslenskt fjármálakerfi hafi verið flækt inn í vafasöm tengsl við skattaskjól erlendis, færslur KB tengdar Katar og Jómfrúareyjum, tengsl Landsbanka við rússneskt peningaþvætti. Þetta þarf að upplýsa og rannsaka.

Í slíkri vinnu er mikilvægt að hafa hér ríkisstjórn sem gætir hagsmuna fólks og þjóðar en er ekki hluti af tengslanetinu. En sennilega fáum við ekki heimildir til að yfirtaka búlgarska símann til að borga upp IceSave skuldir?

Það er mikill alþjóðlegur þrýstingur að uppræta skattaskjól. Við erum orðin hluti af einu alþjóðlegu fjármálakerfi. Þar þarf að ríkja gegnsæi og heilbrigði. Því er margt sem bendir til að fjármálaveldi Sviss gæti hrunið í slíkri hreingerningu. 

Heimild til að frysta eignir

Góðir landar

Frændur okkar í Manitoba eru margir áhrifamiklir og ætla að styðja við bakið á Íslendingum í atvinnuleysinu. Það er góð tilbreyting fyrir til dæmis ungt fólk að fara vestur um haf, kynnast heiminum, ná góðum tökum á enskunni, eignast nýja vini. Muna bara að koma aftur til landsins. Þrengingarnar nú mega ekki leiða til varanlegs landflótta. Árið 1983 fór ég til háskólanáms við Manitobaháskóla. Það var mjög skemmtileg reynsla. Var fréttaritari útvarps og sendi þó nokkuð af pistlum. Einnig var gerð þáttaröð sem kallaðist "Af Íslendingum vestanhafs". Það voru tíu þættir. Þá keypti ég mér mótorhjól og fór alla leið til Churchill við Hudson Bay.

Fljótlega eftir komuna hófum við Birgir Guðmundsson stjórnmálafræðingur á Akureyri búskap í "townhouse" við Pembina Highway. Þetta var glæsileg íbúð og ég var "strákurinn" meðal hóps okkar frá Gamla landinu. Ég var bara 22 ára. Leigði einnig með Borgþóri Magnússyni (við erum á myndinni) plöntuvistfræðingi og Jónasi G Halldórssyni sálfræðingi. Þarna voru um tíu Íslendingar í námi sem héldu vel hópinn. Einnig voru nokkuð mikil tengsl við aðra Íslendinga sem höfðu flust þangað og svo auðvitað Vestur-Íslendinga. Fyrri veturinn minn þarna var Baldur Hafstað að leysa Harald Bessason af sem yfirmaður Íslensku deildarinnar við háskólann.

Haraldur var miðpunktur alls starfs meðal Vestur-Íslendinga, þekkti betur sögu, ættir og þræði fólksflutninga heldur en flestir aðrir. En Íslendingar höfðu víða komist til áhrifa innan fylkisins og í Kanada. Þar má nefna Kristjánsson bræður frá Gimli sem að mig minnir voru fimm og allir luku doktorsprófi. Ég kynntist einum þeirra Albert Kristjánssyni af tilviljun á leið í banka. Við stóðum fyrir utan dyrnar upp úr klukkan níu og hann var enn lokaður. Hann horfir á mig snöggt, kankvís maður um sextugt og segir "I thought the bank opened at nine  o'clock". Ég svaraði "I thought so too!". Hann vatt sér þá snöggt að mér og rétti út höndina og sagði "Komdu sæll og blessaður, Albert Kristjánsson heiti ég". Þekkti framburðinn. Jafnvel afkomendur íslenskra innflytjenda í þriðja lið höfðu sín framburðareinkenni.

Hringdi í hann seinna varðandi þáttagerð og vildi fá hann í viðtal vegna þáttana um Vestur-Íslendinga. Hann var snöggur til svars og sagðist ekki vera nógu gamall, ég ætti að tala við Baldur bróður hans (við mótorhjólið). Það varð raunin og fór ég á mótorhjólinu upp að Gimli og gisti hjá honum í húsi fjölskyldunnar. Hann hafði um langt skeið verið hagfræðiprófessor, mikilsmetin ráðgjafi víða um heim. Þessi maður var sérlega hlýlegur og greindur. Urðum við ágætir vinir á stuttri dvöl. Hann sagði mér frá því þegar hann var rekinn frá háskólanum í North-Dakota á McCarthy tímabilinu. Hann sagðist ekki hafa tilheyrt neinu stjórnmálastarfi en einungis verið að kenna nemendum gagnrýna hugsun. Ég gat síðan ekki notað hljóðupptökuna fyrir útvarp því þættirnir urðu að vera íslensku. En hef alltaf haft þá tilfinningu síðan að ég ætti eftir að gera þessum merka manni betri skil.

Eftir dvölina hjá Baldri fór ég til Björns Jónssonar læknis í Swan River, "Bjössa bomb". Gisti þar og tók áhugavert viðtal við hann. Bjössi hafði á tímabili átt í baráttu við áfengishneigð og því greinilega haft þörf á að beina virkninni í annan farveg. Hann var skurðlæknir, flugmaður, bátamaður og síðast en ekki síst tileinkaði hann sér fræði sem hann skrifaði bók um og kallaði "Stjarnvísi í Eddum". Þar heldur hann því fram að Askur Yggdrasils, Mímisbrunnur og fleiri hugtök norrænnar goðafræði hafi verið kennileiti víkinga til að þekkja stjörnur himinsins. Hann rölti með mér út í skóg þegar að kvölda tók benti til hægri og vinstri af mikilli ástríðu til að útskýra samsvörun við kennileiti víkinga á himinhvolfinu.

Í viðtalinu sagði hann mér frá sérstæðri læknisvitjun lengst út í skóg með uxakerru til úkraínskrar fjölskyldu. Þar tók hann þá ákvörðun að brjóta læknaeiðinn og aflífa mann sem hrópaði af angist og kvölum vegna langvinns krabbameins. Hann sagðist hafa skynjað úr augnsvip allra, kröfuna um að leysa manninn frá þrautum. Ákvað að gefa of stóran lyfjaskammt. Skömmu síðar var honum boðið að borða með stórfjölskyldunni. Kvöldið þróaðist þannig að dreginn var fram einhver heimagerður úkraínskur mjöður og þar hófst á endanum kappdrykkja. En Bjössi sagði að hann hefði haft þá alla nema húsfreyjuna. Hún hefði drukkið hann undir borðið.

George Johnson hét læknir frá Gimli sem hafði verið heilbrigðisráðherra í fylkinu og varð á þessum árum gerður að fylkisstjóra. Kona hans var Doris Blöndal (Gillian dóttir þeirra teiknaði myndina) Þau voru bæði miklir Íslendingar og var Doris meðvituð um að það gæti talist fínt að vera Blöndal. Kynntist fjölskyldunni í gegnum dóttur þeirra í háskólanum, en við urðum nánir vinir. Önnur dóttir var Janis Johnson öldungadeildarþingmaður í Ottawa. Hún var skemmtileg blanda af íhaldi og kvenréttindakonu. Bæði glæsileg og skemmtileg, hörð og hlýleg. Hún var kosningastjóri Brian Mulroney þegar að hann sigraði og varð forsætisráðherra íhaldsmanna 1985. Hringdi í hana klukkan fimm að morgni þegar úrslitin lágu fyrir og viðtal kom við hana í hádegisfréttum Ríkisútvarpsins.

Síðar árið 1993 fór ég með Lífeðlisfræðistofnun Háskóla Íslands til Winnipeg að vetri til í vísindaleiðangur vegna samanburðarrannsóknar á Vestur-Íslendingum og Héraðsbúum. Þá var heilsu George mikið farið að hraka, en hann leit við á rannsóknarhópinn. Man að ég var í lungnamælingum og það voru einmitt lungun sem voru að angra hann. Bað hann mig að fá mælingu og spurði svo með tóni sem að sagði mér hvert svarið ætti að vera "It´s not so bad is it?". Hann var dáin rúmu ári síðar.

Áður en ég fór vestur um haf vissi ég af frændfólki í móðurætt og föðurætt. Frændi minn Harold Bjarnason hafði verið einn fyrsti Vestur-Íslendigurinn til að fá eins árs námsstyrk til dvalar á Íslandi. Þegar ég kom út hafði ég fljótlega samband við hann, en hann var þá framkvæmdastjóri fyrir kanadískum hveitiútflutningi (Canadian Wheat Board). Áður hafði ég kynnst systrum hans frá Vancouver þegar þær komu til landsins. Við áttum ágæt samskipti og gaman að því þegar Finnur föðurbróðir, Anna María kona hans og Martha dóttir þeirra komu í heimsókn til okkar til Winnipeg (myndin er af Harold og Finni á göngu fyrir framan Fort Garry safnið).

Harold varð aðstoðarlandbúnaðarráðherra í landstjórn Mulroney, en síðar sneri hann aftur til Winnipeg og varð rektor landbúnaðarháskólans (School of Agriculture, University of Manitoba). Hitti hann fyrir nokkrum árum þegar hann kom í stutta heimsókn með fyrirlestur, ásamt þvi að fara á Hvanneyri og Hóla með viðræður um samstarf. Fengum okkur að borða í Perlunni. Hann sýndi mér teikningu af fyrirhuguðum glæsilegum sumarbústað við Winnipeg vatn. Rætur hans lágu til Gimli og Íslands

Landnám Íslendinga vestanhafs er merkileg saga. Þarna á milli liggja enn strengir og sterk tengsl. Þökkum löndum okkar og frændum fyrir stuðninginn.

Samkomulag um atvinnumöguleika í Manitoba